زنبور کارگر و نقش آن در باروری گلها

زنبور کارگر
جنسیت زنبورهای کارگر ماده بوده و بیشتر جمعیت کندو را تشکیل می‌دهند طول بدن آن‌ها تقریباً ۹ میلی‌متر می‌باشد. در یک کندوی قوی با بیش از ۱۰ قاب، حدود ۷۰ هزار زنبور کارگر وجود دارد. زنبورهای کارگر با اینکه ماده هستند توانایی بارور شدن ندارند؛ ولی در صورت نبودن ملکه در کندو می‌توانند تخم ریزی کنند؛ که در زنبورداری ماده تخم‌گذار گفته می‌شود؛ که این تخمها به دلیل عقیم بودن زنبور کارگر به زنبور نر تبدیل می‌شود. نیش زنبورهای ماده خاردار بوده و طول آن در حدود ۱ میلی‌متر می‌باشد. به خاطر وجود همین خارها پس از نیش زدن و ورود زهر به بدن موجوداتی که ساختار گوشتی دارد نیش در پوست گیر کرده و موجب جدا شدن کیسه زهر از زنبور می‌شود؛ و پس از چند دقیقه زنبوری که نیش زده خواهد مرد. این باور اشتباه وجود دارد که زنبورها به صورت آگاهانه اقدام به نیش زدن می‌کنند و به عبارتی خود را فدا می‌کنند ولی زنبورها به هیچ وجه نمی‌دانند بعد از نیش زدن کیسهٔ زهرشان پاره خواهد شد.

کوچکترین و پرجمعیتترین زنبوران عسل هستند و 98 درصد جمعیت کلنی را تشکیل میدهند . زنبور کارگر مثل ملکه همیشه از تخم بارور شده بوجود میآیند و مثل ملکه از جنس ماده است و دوران رشدش (از تخم تا زنبور کامل) 21 روز است. زنبورهای کارگر با اینکه ماده هستند. توانایی بارور شدن ندارند. ولی در صورت نبودن ملکه در کندو می توانند تخم ریزی کنند.

دوران حیات زنبور کارگر

مدت به دنیا آمدن یک زنبور کارگر 21 روز می باشد که شامل سه روز تخم، شش روز لارو و دوازده روز شفیره بسته می باشد. طول عمر زنبور کارگر بستگی به مقدار کاری که انجام می دهد دارد. هرچه بیشتر کار کند؛ عمرش کمتر می شود زنبورهایی که در فصل بهار یا تابستان به دنبا می آیند. عموماً عمرشان شش هفته و زنبورهایی که در اواخر تابستان و پاییز به دنیا می ایند. عمرشان شش تا هفت ماه می باشد.

تخمین زده شده است که 0/1 با 0/2 درصد حجم همولنف یک زنبور کارگر توسط واروا در هر وعده غذا بلع میشود و در یک دوره کامل زندگی زنبور، 4% حجم همولنف زنبور بلعیده می شود. کاهش تعداد سلولهای خونی (هموسیتها) و تغییر میزان پروتئین همولنف نیز گزارش شده است. میزان اهمیت این تغییرات بستگی به تعداد انگل ها دارد در هنگام آلودگی شدید، بر روی کار غدد ماندییولار و هیپوفار نژیال اثر گذاشته و در نتیجه روی کیفیت ژله رویال اثر می گذارد.

وظایف زنبورهای کارگر
•    رفتن به خارج از کندو و تهیه عسل از شیره گل‌ها
•    تغذیه نوزادان
•    تهیه صمغ برای پوشاندن شکاف‌ها و روزنه‌ها جهت جلوگیری از ورود نور و مواد خارجی به  کندو
•    تهیه آب برای ادامه حیات و نمک برای رشد نوزادان
•    نگهبانی و رسیدگی به وضع نوزادان و ملکه و پرستاری از آنان
•    تمیز کردن کندو و تهیه هوای مورد نیاز آن
•    انبار کردن اندوخته‌ها و مرمت کندو
تعدادی از کارگران در هر ساعت شیره دویست تا سیصد گل را مکیده و به کندو می‌آورند و به مامورهای حمل و نقل تحویل می‌دهند و آن‌ها نیز عسل دریافت کرده را انبار می‌کنند. در ورودی لانه چندین زنبود پاسداری می‌کنند و مانع ورود حشرات بیگانه و غارتگر می‌شوند. در داخل کندو عده‌ای مأمور نظافت هستند و فضولات زنبوران نر را که کاری جز خوردن عسل ندارند از کندو بیرون می‌برند. چند زنبور هم با بال زدن پیوسته حرارت کندو را تعدیل و هوا را تهویه می‌کنند. پرستاران هم مواد غذایی را به نوزادان و ملکه می‌رسانند.

فعالیتهای زنبور کارگر در طول حیات ( فصل بهار و تابستان)

زنبور کندو:

روز 1  تا روز 2:  تمیز کردن حجرات، گرم نگه داشتن لاروها

روز  3 تا 5:       تغذیه لاروها پیر

روز 6 تا روز 11:    تغذیه لاروهای جوان

روز 12 تا روز 17:  تولید موم (موم بافی)  ؛ حمل و نقل غذا در داخل کندو

روز18 تا روز 21 :  حفاظت از کندو  در سوراخ پرواز

زنبور مزرعه:

روز 22 تا روز 25:  گرده افشانی و جمع آوری گرده گل ـ  جمع آوری بره موم  ـ جمع آوری آب .

روز 25 تا روز 45:  پایان زندگی

زنبور عسل و باروری گل‌ها
زنبور عسل
برآورد می‌شود که زنبور عسل در تهیه و تولید یک سوم غذای بشری سهیم باشد. واین بدان معنی نیست که عسل یک سوم غذای بشری است، بلکه باید گفت که زنبور عسل نقش مهمی در باروری گیاهان دارد و اگر زنبور نبود چه بسا که در بسیاری از اوقات باروری گیاهان امکان پذیر نبود. زنبور عسل وقتی بر روی گلی می‌نشیند، دانه‌های گرده را از اندام نرینه گل (پرچم) با خود برمی‌دارد و هنگامی که به سوی گل دیگری می‌رود، با این دانه‌های گرده اندام مادینه گیاه (تخمدان) را بارور می‌سازد، وبنا به اظهارات اتحادیه ملی پرورش دهندگان زنبور عسل در فرانسه، زنبور عسل اقدام به تلقیح وباروری گل آفتابگردان و درختان سیب به میزان ۷۰٪ و توت فرنگی و گیلاس به میزان ۸۰٪ و درختان میوه دار کوچک به میزان ۹۰٪ و شبدر و یونجه بنفش به میزان ۱۰۰٪ می‌نماید و اگر زنبور عسل نباشد، میزان تولیدات گیاهی به شدت کاهش می‌یافت و بدین گونه قبل از این که به موضوع اهمیت تولید عسل بپردازیم، باید کمی واقع بین باشیم و دریابیم که زندگی ما بدون زنبور عسل بسیار دشوار می‌شد. باغداران و کشاورزان به خوبی از نقش زنبور عسل در باروری گیاهان و افزایش محصولات کشاورزی آگاه هستند و به همین علت هیچ گاه در اجاره دادن باغ‌های خود به پرورش دهندگان زنبور عسل تردید نمی‌کنند وبدین وسیله سعی می‌کنند که میزان تولید محصولات خود را دوبرابر سازند.
جمع آوری شهد – گرده – آب – بره موم – پاسبانی از کندو – تولید عسل – رسیدگی به ملکه – پرورش نوزادان – رسیدگی به کندو و پاکیزگی آن از بیشترین وظایف زنبورهای کارگر می‌باشد.