خـواص و مـضـرات تـرنـج (بالنگ)
تـرنج (بالنگ)
ترنج گیاهی از خانواده مرکبات که میوه آن به اندازه پرتقال و به رنگ زرد لیمویی و خوش عطر و بو می باشد.مزه میوه ترنج اندکی تلخ تر از گریپ فروت است ولی ترشی آن از لیمو کمتر است. و تمام اجزاء درخت ترنج در طب و داروسازی کاربرد دارد. ترنج های کوچک و سبز بزرگ و رسیده شده و تبدیل به بالنگهای پرخاصیت می شود.
در فرهنگ فارسی مصدر ترنجیدن « چین و چروک داشتن» معنا می دهد. به دلیل داشتن حالت چین دار در پوست این میوه، نام آن را ترنج گذاشته اند.
از اسانس ترنج برای مزه دادن به انواع چای و شیرینی استفاده می شود.
خـواص ترنـج
1. در طب سنتی ایران پوست زرد ترنج کمی گرم و خشک است و بخش گوشتی سفید داخلی میوه که در زیر آن است در نوعی که مغزش شیرین است، سردتر خواهد بود و برگ و شکوفه آن نیز گرم و خشک است.
2. مهمترین مواد موجود در ترنج فلاونوئیدها، کارتنوئیدها، اسیدهای ارگانیک شامل مالیک اسید و سیتریک اسید است. املاح معدنی درون این میوه آهن، کلسیم و فسفر است و همچنین پوست میوه اسانس لیمونن، گاما، ترپینن، ژرانیال و نرال است. ازدیگر اجزای تشکیل دهنده آب میوه ترنج نئوریوسیترین، نارنجین، نئوهیسپیریدین، پونسریتین، ملیتیدین و بلوتیریدین ، ملیتیدین و بلوتیریدین است.
3. ترنج دل را نورانی می کند و خوردن آن بر توان مغز می افزاید. (از فریشات حضرت محمد صلی الله علیه و آله)
4. ترنج برای درمان سرماخوردگی فوق العاده است.
5. ترنج مانع از رشد «استافیلوکوکوس اوریز» می شود که نوعی عامل بیماری زای خطرناک است و به اغلب آتی بیوتیک ها مقاوم شده است.
6. مصرف ترنج مانع از مسمومیت غذایی می شود یا با موارد حاد میکروب های گوارشی از جمله ای کولای ولیستریا مقابله می کند.
7. ترنج باعث افزایش توان مغز می شود.
8. ترنج سلامت دستگاه گوارش را بهبود می بخشد و به هضم بهتر غذا کمک می کند. مصرف این میوه باعث افزایش ترشحات اسیدهای گوارشی، آنزیم های و اسیدهای صفرا شده که روند گوارش را آسان تر و به هضم بهتر غذا کمک می کند.
9. وجود موادی در ترنج باعث ترشح هورمونهای کاهش دهنده حساسیت عصب به درد می شود.
10. ترنج برای کاهش تب مفید است. مواد موجود در این میوه همچنین سیستم متابولیت و ترشح غدد را تحریک می کند و در کاهش درجه حرارت بدن موثر است.
11. ترنج باعث بهتر شدن حرکات روده می شود و در نتیجه مصرف آن برای رفع یبوست مفید است.
12. ترنج برای معده و احشای داخل شکم و همچنین برای از بین بردن و جلوگیری از نفخ شکم مفید است.
13. ترنج دارای موادی است که ترشح هورمون دوپامین و سروتین (هورمونهای شادی) هستند افزایش می دهد و مصرف آن باعث ایجاد آرامش، کاهش استرس و اضطراب می شود. به همین دلیل، این میوه برای رفع افسردگی و داشتن خوبی آرام نیز مفید است.
14. ترنج برخی بیماری های پوستی را برطرف می کند.
15. ترنج دارای خاصیت ضدعفونی کننده دارد و می تواند رشد میکروبها و ویروسها و قارچ ها را مهار کند.
16. ترنج به دلیل خاصیت ادرارآوری ، به بهبود عملکرد کبد کمک می کند و به دفع سموم از بدن کمک می کند.
17. ترنج دارای ماده ای به نام «لینالول» است که می تواند علیه استرس و تنش پرداخته و در تقویت اعصاب نیز سودمند است.
18. ترنج دارای مقادیر بسیار زیادی سیترونلال است، این ماده یک ترکیب آرامش دهنده بوده و در درمان بیماران مبتلا به افسردگی و بیمارهای روانی کاربرد دارد.
مـضـرات تـرنج
1. خوردن ترنج در شب چشم را برمی گرداند و کژچشمی به جای می گذارد. (از فرمایشات امام رضا علیه السلام)
2. ترنج سنگین است،چون خورده شود، نان خشک آن را در معده هضم می کند. (از فرمایشات امام باقر علیه السلام)
3. خوردن ترنج قبل از غذا بسیار مضر است و خوردن آن پس از غذا بسیار سودمند می باشد. (از فرمایشات امام صادق علیه السلام، به نقل از ابراهیم بن حسن جعفری ـ الکافی)
4. مربای ترنج به دلیل هضم مشکل مضر است و باعث بروز اختلالات گوارشی می شود.