خـواص و مـضـرات کنـجد
کنـجد
کنجد نوعی دانه روغنی بسیار مهم است که در سراسر دنیا برای تهیه ی روغنهای خوراکی و در آشپزی همچنین در قنادی و نانوایی به طور گسترده استفاده می شود بنابراین به دلیل دارای بودن منابع پروتئینی و چربی این گیاه به طور گسترده در همه جهان کشت می شود و از ارزش غذایی بالایی برخوردار است.
دانه های کنجد شامل 55درصد چربی و 20درصد پروتئین تشکیل شده است و پوسته ی آن دارای مقادیر زیادی اگزالیک اسید و فیبر می باشد. در مطالعاتی که در سال 2002 انجام شد نشان داد پوسته ی کنجد به دلیل دارا بودن مقدار قابل توجهی از ترکیبات فنلی، خاصیت آنتی اکسیدانی خوبی را از خود نشان می دهد.
خـواص کنـجد
1. از نظر طب سنتی کنجد دارای طبیعتی گرم و خشک است.
2. کنجد با داشتن پروتئین، ویتامینهای D ,E, E, B1 و لسیتین از ارزش غذایی فوق العاده برخوردار است و مقدار روغن آن در حدود50 درصد است. روغن کنجد مرکب از 70 درصداسیدهای چرب اشباع نشده مانند لینولئیک اسید، اولئیک اسید و مقدار اسیدهای چرب اشباع شده مانند اسید پالمتیک و آراشیدیک اسید می باشد.
3. کنجد نرم کننده معده و روده است و به تنظیم حرکات روده و آسانتر شدن هضم غذا کمک می کند.
4. کنجد گرفتگی صدا را برطرف می کند.
5. کنجد فشار خون بالا را پایین می آورد.
6. کنجد دردهای مفاصل و آرتریت و همچنین رماتیسم را درمان می کند.
7. مصرف کنجد برای رفع ناراحتی های کیسه صفرا مفید است.
8. مصرف کنجد خطر سکته قلبی را کاهش می دهد.
9. کنجد از بروز سرطان پیشگیری می کند.
10. کنجد در درمان یبوست موثر است.
11. کنجد در افزایش توان جسی در مردان مؤثر است.
12. کنجد در تسکین درد دندان موثر است.
13. کنجد یکی از گیاهانی است که به میزان مناسب ترکیبات گیاهی فیتواسترول و سزامین یکی از لینگانهای هستند دارا می باشد که این دو ترکیب گیاهی در کاهش کلسترول بد خون LDL نقش اساسی دارند بنابراین مصرف کنجد برای افرادی که کلسترول خون آنها بالاست مفید است.
14.کنجد بو داده یک منبع غنی از «روی» می باشد و مصرف این ماده معدنی در برنامه روزانه از پوکی استخوان خصوصاً مردان و زنان سالمند جلوگیری می کند.
15. ویتامین B1 موجود در کنجد باعث رفع بی حالی است و انرژی زا می باشد.
16. ویتامین B2 موجود در کنجد به رشد و احیای بافتها، تولید هورومونها و ساخت گلبولهای قرمز کمک می کند و نقش اساسی در تولید انرژی برای تمام سلولهای اندام بدن دارد. و از کم خونی جلوگیری می کند.
17. ویتامین B3 در کنجد روی متابولیسم بدن اثر می گذارد و همچنین در تشکیل DNA نقش اساسی دارد و به رشد بدن کمک می کند.
18. ویتامین B6 موجود در کنجد علاوه بر اینکه به سوخت و ساز بدن و ساخت گلبولهای قرمز کمک کند سبب رساندن اکسیژن از طریق جریان خون به تمام اعضا بدن می شود و در نتیجه به بهبود عملکرد سیستم ایمنی بدن کمک می کند و همچنین در ساخت برخی از ترکیبات سلولهای عصبی و تنظیم دریافت کننده های هورمونی نقش دارد.
19. اسید فولیک یا (فولات) موجود در کنجد در التیام زخم و جراحات موثر است و نقش موثری در تولید سلوهای جدید دارد و مصرف کنجد در زمان بارداری برای رشد جنین اهمیت فراوانی دارد.
20. کنجد سبوس دار منبع غنی از آهن می باشد و این ماده معدنی سبب رساندن اکسیژن موردنیاز سلولها به تمام اعضا بدن می شود و به ساخت گلبولهای قرمز کمک می کند و در ساخت سلولهای جدید و هورمونها و ناقلهای عصبی موثر است و برای گیاهخواران جایگزین مناسب برای گوشت می باشد.
21. منیزیم موجود در کنجد سبوس دار علاوه بر اینکه در درمان پوکی استخوان موثر است از بروز سردرد و حملات میگرنی نیز پیشگیری می کند.
22. کنجد منبع غنی از دو نوع فیبر (محلول در آب، و فیبرهای غیر محلول در آب) می باشد. که فیبرهای غیرمحلول در آب با افزایش حجم مدفوع از یبوست جلوگیری می کند و فیبر محلول در آب از ابتلا به بیماری های قلبی عروقی پیشگیری می کند.
23. فیبر موجود در کنجد به سرعت هضم و جذب قندهای موجود در مواد غذایی را کاهش می دهد در نتیجه در کنترل بیماری دیابت از نوع 2 موثر است.
24. به طور کلی فیبر در مواد غذایی (از جمله کنجد) از خطر ابتلا به سرطان روده بزرگ (کولون) و سرطان پوست پیشگیری می کند ، و با کنترل اشتها حس سیری طولانی مدت در انسان ایجاد می کند. بنابراین برای کاهش وزن و لاغری یکی از مواد مغذی در برنامه غذایی محسوب می شود.
25. کنجد یکی از مواد غذایی سرشار از آنتی اکسیدان است، آنتی اکسیدانها ترکیباتی هستند که سلولها را در برابر آسیب های رادیکالهای آزاد محافظت می کند. بدن را از معرض برخی بیماریها از جمله بیماری های قلبی عروقی، سرطانها و بیماری های دیگر مرتبط با پیری محافظت می کند.
26. کنجد دارای ترکیب آنتی اکسیدان به نام توکوفرول ها که پیش ساز ویتامین E می باشند و جذب ویتامین E بالا پوست را در وضعیت بهتری نگه می دارد و از مشکلات پوستی و آکنه جلوگیری می کند.
27. کنجد سبوس دار منبع غنی از مس می باشد. مس در بدن آنزیم هایی زیادی تولید می کند که برای ساخت هموگلوبین ها و کلاژن لازم است و همچنین آنزیم های متعدد موجود در مس به بدن کمک می کند تا با رادیکالهای آزاد مقابله کند.
28. اگر خانم عادت به بلند کردن ناخن ها دارند کنجد مصرف کنند. کنجد با دارا بودن کلسیم باعث محکم تر شدن ناخنها و ترک و شکنندگی بر روی ناخنها جلوگیری می کند.
29. کنجد به دلیل داشتن فسفر و مس فراوان به تقویت هوش و بینایی کمک می کند.
مـضـرات کنـجد
1. این دانه های سبک ؛ کنجد دارای کالری و چربی اشباع بالایی هستند. مصرف 100گرم کنجد حدوداً 590 کالری دارد. یعنی همین مقدار کنجد 8 گرم چربی اشباع دارد که حدود 40درصد مصرف مجاز روزانه را شامل می شود. در نتیجه قرار دادن دانه کنجد در برنامه غذایی روزانه می تواند باعث اضافه وزن ناسالم شود.
2. مصرف منظم کنجد در مقادیر زیاد به روده بزرگ آسیب می رساند و خوردن 15 نانو گرم کنجد در روز می تواند باعث التهاب روده بزرگ شود که به بیماری های کشنده ای مانند سرطان روده بزرگ منجر می شود و این یکی از خطرناک ترین مضرات کنجد است زیرا می تواند باعث مرگ شود.
3. زیاده روی در مصرف کنجد و یا مصرف منظم در مقادیر زیاد آن باعث ایجاد بیماری دیورتیکولیت کولون روده است و برسلامت روده تأثیر می گذارد و از علائم آن انقباض شکمی، درد شکمی، یبوست ، گاهی اسهال و تهوع می باشد. مصرف کنجد را در حد نیاز روزانه در برنامه غذایی خود بگنجانید. (تا نیاز به جراحی نداشته باشید)
4. کنجد منجر به واکنش های حساسیتی میشود ازجمله مشکلات گوارشی، التهاب چشم، آبریزش بینی، آسم و غیره اگر به کنجد و دیگر فرآورده های آن حساسیت دارید از مصرف آن پرهیز کنید.
5. یکی دیگر از مضرات کنجد ایجاد آلرژی شدید به نام آنافیلاکسی است که تمام بدن تحت تأثیر این واکنش حساسیتی شدید و سریع قرار می گیرد. آنافیلاکسی باعث خس خس سینه، افت فشار خون، گرفتگی سینه و غیره می شود و ممکن است مجاری تنفسی و راه گلو را مسدود کند و با ایجاد خفگی می تواند منجر به مرگ شود.
6. مصرف زیاد کنجد می تواند منجر به عفونت آپاندیس در فرد شود. گاهی ممکن است چند عدد از دانه های کنجد ، به عضوی در بدن بچسبند که ممکن است باعث عفونتهایی خفیف یا شدید شود.
7. مصرف کنجد در سه ماه اول بارداری برای سلامتی جنین خطرناک است و ممکن است باعث سقط جنین شود.
8. برخی از افراد برای سلامت و رشد مو از کنجد سیاه استفاده می کنند. گاهی ممکن است در برخی افراد زیاده روی در مصرف این دانه اثرات معکوسی داشته باشد. و ممکن است باعث عدم تعادل هورمونی شود که پوست سر را چرب و فولیکولهای مو را خشک کند و باعث افزایش ریزش مو شود و در ادامه منجر به طاسی شود.
9. مصرف زیاد کنجد و یا فرآورده های آن از جمله روغن کنجد در مصرف غذایی روزانه می تواند باعث ایجاد دانه های پوستی همراه با قرمزی و خارش شود.
10. کنجد یک ملین است و زیاده روی در مصرف آن سبب شل شدن مدفوع و گاهی اوقات اسهال می شود توصیه می شود از کنجد در برنامه غذایی خود به مقدار مناسب ارزش غذایی آن استفاده کنید.
11. کنجد با ارزش غذایی فراوانی که دارد ولی مصرف آن برای افرادی که دارای معده ضعیف هستند مفید نیست زیرا هضم آن سنگین است و این افراد باید آن را با عسل و سرکه بخورند.
12. افراد مبتلا به اضافه وزن و دیابت باید در مصرف کنجد و فرآورده های آن جانب احتیاط را رعایت کنند.