گیاه شناسی عسل اسطوخودوس

 گیاه‌شناسی اسطوخودوس (لاواندا)
اسطوخودوس یا اسطوقدوس با نام علمی Lavandula angustifolia گیاهی است از تیره نعناعیان که منشأ آن را جنوب اروپا معرفی کرده‌اند. در خاک‌های سبک شنی به صورت خودرو رشد می‌کند. گیاهی چندساله و خشبی است که ریشه اصلی آن طویل و چوبی بوده و انشعابات فراوانی دارد و قادر به جذب رطوبت از اعماق 4 متری زمین است.
دارای ساقه‌ قهوه‌ای و ضخیم می‌باشد و قسمت تحتانی ساقه انشعابات فراوانی دارد که گیاه به صورت متراکم وانبوه به نظر می‌رسد.
ارتفاع گیاهان چندساله به 40 تا60 سانتی‌متر می‌رسد. برگ‌ها به رنگ سبز تیره،نیزه‌ای شکل و به طور متقابل روی ساقه قرار گرفته‌اند.طول برگ‌ها 3تا5 و عرض آن‌ها 0/2تا 0/5  سانتی‌متر است.

برگ‌ها پوشیده ازکرک‌های سفید پنبه‌ای و حفره‌ای دارای اسانس هستند. گل‌ها در انتهای ساقه‌های گل‌دهنده به صورت خوشه های مجتمع قرار می‌گیرند. ساقه‌های گل‌دهنده اسطوخودوس فرانسوی، غیرمنشعب و ارتفاع آن‌ها 20تا40سانتی‌متر است. گل‌ها به رنگ آبی یا متمایل به بنفش است. تغذیه گل‌های این گیاه به وسیله زنبور عسل نه تنها در کیفیت عسل تولید شده مؤثر است، بلکه سبب افزایش عملکرد عسل نیز می‌گردد.
میوه فندقه و به شکل تخم‌مرغ است. طول میوه 2میلی‌متر و به رنگ قهوه‌ای تیره و براق می‌باشد.  وزن هزار دانه  0/85تا1/1 گرم می‌باشد.
اسانس دربرگ‌ها و گل تولید و ذخیره می‌شود. اسانس گل‌ها در مقایسه با برگ ها از کیفیت بهتری برخوردار است و مقدار آن با توجه به نوع گیاه و شرایط اقلیمی بین 5 /0تا 1/5 درصد متغییر است. مهم‌ترین ترکیبات تشکیل‌دهنده اسانس را لینالیل استات، لینالول،  کامفور و گرانیول (ژانیول و سینئول)، تانن، کومارین، فلانوئیدها و دانه‌های خشک آن حاوی پروتئین و چربی است.
میزان اسانس در واحد وزن خشک برگ در تابستان بیشتر از زمستان است و عملکرد اسانس در برگ‌های بالایی در مقایسه با برگ‌های میانی و پایینی گیاه، بیشتر می‌باشد. همچنین برگ‌های بالایی سرشار از ترکیبات کامفن و لیمونن هستند.
بذرها 3تا4 سال قوه نامیه خود را حفظ می‌کنند. رشد اولیه گیاه کند است. گیاهان به طور معمول از سال اول به گل می‌روند. رویش مجدد گیاه در سال بعد از اوایل فروردین آغاز می‌شود و گل‌ها دراواخر بهار ظاهر شده و گلدهی تا مرداد ماه ادامه می‌یابد.
اين گياه طبيعت خيلي گرم و خشك دارد. مقوي معده است و بيماري‌هاي كبدي را برطرف مي‌كند. براي تقويت عمومي بدن و درمان رماتيسم به كار مي‌رود. ضدزكام، ضدآسم و برونشيت، ضدميگرن، ضدتشنج بوده و تپش قلب را از بين مي‌برد. زردي را برطرف مي‌كند، اگر دست و پاي شما خواب مي‌رود از اين گياه استفاده كنيد.

نام‌های دیگر آن: خیر دشتی، آنس الارواح، لاوند، ممسک الارواح، ضُرم، زغلیل، رزالذهب، خیری، خرام، خرامی، آلاله تلخ، گل‌لاوند، شاه‌اسپرم رومی می‌باشد.در تنکابن آن را تروم می‌نامند.

این گیاه یکی از خوشبوترین گیاهان دارویی در جهان محسوب می‌شود که در مناطق مختلفی از ایران، هند، چین، انگلیس و کانادا به صورت خودرو رشد می‌کند. این گیاه علاوه بر آنکه به عنوان یک گیاه دارویی پرخاصیت در طب سنتی ایران و طب سنتی کشورهای چین و هند مورد استفاده قرار می‌گیرد به عنوان یک خوراکی مفید در سبد غذایی بسیاری از خانواده‌های آسیایی و اروپایی وجود دارد.

موارد استعمال در پزشکی گذشته
محلل و بازکننده گرفتگی‌هاست. مقوی بدن و قوای دماغی و تفکر و همچنین مقوی احشاء و آلات داخلی برای بیماری‌های سینه، سرفه، ورم نزله‌ای و زکام نافع است. خاصیت مسهلی دارد. اختلاط سودای و بلغمی و فاسد شده را دفع می‌کند و برای درمان بیماری‌های کبدی مفید است.

قسمت های دارویی
گل‌های اسطوخدوس و پیکر رویشی آن (برگ‌ها و سرشاخه‌های جوای) حاوی مواد مؤثره دارویی می‌باشند. گل‌ها و پیکر رویشی اسطوخودوس فرانسوی حاوی اسانس است. این اسانس درحفره‌های مخصوص ساخته وذخیره می‌شود. اسانس‌های گل‌های  این گیاه در مقایسه با اسانس برگ‌ها و پیکر رویشی از کیفیت مناسب تری برخوردارند. مقدار اسانس بین 5/0 تا5/1 درصد بوده که مهم‌ترین ترکیبات آن لینالیل استات، لینالیل، کامفور و گرانیلول می‌باشد.
اسانس اسطوخودوس که از تقطیر گل و سرشاخه‌های گلدار این گیاه به دست می‌آید. مایعی است زرد رنگ یا زرد مایل به سبز که بوی مطبوع دارد. تغذیه گل‌های این گیاه توسط زنبور عسل باعث افزایش عملکرد وکیفیت عسل می‌گردد.
از اسانس اسطوخودوس که بیشتر در اسپانیا، اقدام به تهیه آن می‌شود در عطرسازی استفاده می‌شود. اسانس آن خاصیت بندآورنده خون را دارد. و از آن به حالت رقیق شده، در پانسمان زخم‌ها وجراحات استفاده می‌شود. اما روغن اسطوخودوس دارای طیف گستردهای از ویژگی‌ها از جمله، ضدعفونی کننده، باکتری‌ کش، ضد احتقان، کاهنده فشار خون، دافع حشرات، آرام‌بخش و ضد کرم است. در گذشته مردم از این گیاه استفاده دارویی متعددی می‌کردند و اعتقاد داشتند که استفاده از این گیاه سبب معالجه افرادفلج و به کار افتاد مجدد دست و پای افراد می‌گردد. اسطوخودوس از نظر طب قدیم گرم و خشک است.

خواص درمانی گیاه اسطوخودوس

نخستين خاصيت اسطوخودوس كه بسيار جالب و حائز اهميت است، خاصيت ضد‌عفونی آن است. طبق تحقيقات دقيقی كه كلیو و همكارانش انجام داده‏‌اند، اسانس اسطوخودوس، استافيلوكوك و باسیل تيفيك را در پلاك‌های ژلوز از بين می‌برد. دم‌كرده اسطوخودوس، باسيل تيفيك را در مدت 48-24 ساعت نابود می‌کند.
اسطوخودوس از نظر طب قدیم ایران گرم وخشک است.
1ـ برای رفع خستگی و آرامش چند قطره روغن اسطوخودوس را در وان آب گرم ریخته و برای مدت یکربع ساعت در آن دارز بکشید.
2ـ گرفتگی‌ها را باز می‌کند.
3ـ مقوی معده است
4ـ ادرارآور می‌باشد.
5ـ معرق است و تب را پائین می‌آورد.
6ـ صفرا بوده و کبد را بکار می‌اندازد و بیماری‌های کبدی را برطرف می‌کند.
7ـ ضد تشنج است.
8ـ برای تقویت عمومی بدن خوب است.
 9ـ کرم‌های معده و روده را از بین می‌برد.
10ـ بیماری‌های سینه وسرفه را برطرف می‌کند.
11ـ در معالجه زکام مؤثر است.
12ـ از آن می‌توان بهعنوان مسهل و تمیزکننده استفاده کرد.
13ـبرای رفع بیماری‌های مجاری و ادرار مفید است.
4ـ برای برطرف کردن رعشه و سرگیجه حدود 5گرم از پودر آن را با عسل مخلوط کرده و هر شب بخورید.
15ـ برای رفع فراموشی و تقویت حافظه از دم‌کرده اسطوخودوس استفاده کنید.
16ـ برای رفع بی‌خوابی یک قطره از روغن اسطوخودوس را روی یک تکه پنبه بچکانید و آن را داخل بالش خود قرار دهید خواب مطبوعی برای شما می‌آورد.
17ـ برای بر طرف کردن غم و اندوه هر روز دم کرده اسطوخودوس بنوشید.
18ـ اگر دست و پای شما خواب می‌رود از این گیاه استفاده کنید.
19ـ برای پیشگیری از آب آوردن بدن دم‌کرده اسطوخودوس بنوشید.
20ـ زردی را برطرف می‌کند.

21ـ برای رفع حالت تهوع و سرگیجه مفید است.
22ـ سردرد و سردردهای یکطرفه را درمان می‌کند.
23ـ برای معالجه ضعف اعصاب مفید است
24ـ طپش قلب را از بین می‌برد
25ـ آسم را برطرف می‌کند
26ـ برای رفع ترشحات زنانه می‌توانید از این گیاه استفاده کنید.
27ـ برای برطرف کردن سوء هاضمه یک قطره اسانس اسطوخودوس را در یک لیوان آب نیم گرم ریخته و یا یک فنجان از دم کرده آن را بنوشید.
28ـ اسطوخودوس درمان کنده رماتیسم، آرتروز و نفرس است. برای این منظور کمپرس آن را بر روی عضو مورد نظر بگذارید و یا اینکه 2 قطره روغن آن را با یک قاشق بادام و یا  روغن زیتون مخلوط کرده و عضو دردناک را با آن ماساژ دهید.
29ـ زخم‌های کهنه را با مالیدن اسانس اسطوخودوس که در الکل حل کرده‌اید برطرف کنید.
30ـ مالیدن پماد ریوی 2تا3 قطره روغن اسطوخودوس را با یک قاشق غذاخوری روغن بادام و یا روغن زیتون مخلوط کرده و سینه و پشت بیمار را ماساژ دهید.
31ـ مالیدن پماد اسطوخودوس زخم‌ها را ضدعفونی کرده و التیام می‌بخشد.
32ـ برای برطرف کردن بوهای نامتناسب در منزل چند قطره روغن اسطوخودوس را در آب ریخته وبگذارید به آرامی بجوشد عطر مطبوعی را در هوا پخش می‌کند.
33ـ برای رفع بی‌خوابی یک قاشق چایخوری پودر اسطوخودوس را با یک قاشق چایخوری پودر سنبل‌الطیب مخلوط کرده و در یک لیوان آبجوش ریخته و به مدت 10 دقیقه دم کنید. این دم کرده را یک ساعت قبل از رفتن به رختخواب میل کنید تا بی‌خوابی شما برطرف شود.

اثر فارمالوژیکی دارو:
برای دور کردن کک‌ها از حیوانات و درمان آلودگی ـ شپش سر و جرب می‌توان از روغن اسطوخودوس استفاده کرد چون موجب کشته شدن قارچ‌ها می‌شود.  و در درمان عفونت‌هایی از قبیل پای ورزشکاران و کچلی از آن استفاده می‌کنند.

ترکیبات ترپنوئیدی فرار گل اسطوخودوس
روغن گل اسطوخودوس قرمز‌کننده پوست است و به صورت موضعی جهت درد رماتیسمی از آن استفاده می‌شود.

 گیاه اسطوخودوس در گذشته
اسطوخودوس كلمه يونانيست، يعنی حافظ الروح، در دری شاه سپرم و در عربی انس الروح مي‌گويند.
اسطوخودوس یا لوند اسطوخودوس در اكثر حصه‌های افغانستان خصوصاً در پنجشير، نجراب، جاجی، و بيشتر در سالنگها و غوربند بصورت خودرو كنار انهار پیدا مي شود.
اگر از قسمت‌های مختلف آن گرفته توسط دست مالش داده شود، بوی مخصوص كافور به مشام مي‌رسد، تقريباً از هر(160) كيلوگرم آن يك كيلوگرم اسانس بدست مي‌آيد، اسانس آن برنگ زرد بوده بوی كافور مي‌دهد. از قديم تا امروز استعمال عطر و محلول زیبائی اسطوخودوس مروج است يوناني‌ها و روميان برای زيبائی جلد خود، حين استحمام از عرق لاوندر (اسطوخودوس) زياد تر استفاده مي‌كردند. ‌
روميان برای معطر ساختن اطاق از چند قطره عطر اسطوخودوس كه بالای آتش ميريختند، از ابتلأ زكام و سرما خوردگی جلوگيری مي‌كردند. در طب قدیم بیشتر محلل و بازکننده گرفتگی‌هاست. مقوی بدن و قوای دماغی و تفکر و همچنین مقوی احشاء و آلات داخلی برای بیماری‌های سینه، سرفه، ورم نزله‌ای و زکام نافع است. خاصیت مسهلی دارد. اختلاط سودای و بلغمی و فاسد شده را دفع می‌کند و برای درمان بیماری‌های کبدی مفید است.

نکات طلایی در مورد اسطوخودوس
لاوندر از جمله گیاهان دارویی است که خواص درمانی متنوعی دارد. برگ‌ها، گلبرگ‌های بنفش رنگ و سرشاخه‌های این گیاه از جمله بخش‌هایی از این گیاه است که برای درمان بیماری‌های مختلف از سوی درمانگران طب سنتی توصیه شده است. درمانگران طب سنتی مصرف چای لاوندر را یکی ازبهترین داروهای گیاهی برای تقویت معده و افزایش عملکرد آن می‌دانند. لاوندر به جهت داشتن خواص مفید در پاکسازی کبد می‌تواند از ابتلا به بسیاری از بیماری‌ها واختلال‌های کبدی پیشگیری کند. نوشیدن چای یا جوشانده برگ‌های خشک شده لاوندر در کاهش التهاب و تورم دستگاه تنفسی مناسب است و موجب درمان سرفه می‌شود.
برخی از درمانگران طب سنتی معتقدند که مصرف این گیاه در افرادی که دچار خواب‌رفتگی دست و پا می‌شوند بسیار موثر است.
درمانگران طب سنتی چین معتقدند که نوشیدن جوشانده این گیاه موجب پیشگیری و درمان تهوع می‌شود.
استفاده موضعی و خوراکی از این گیاه علاوه بر آنکه موجب تقویت و توان سیستم عصبی می‌شود می‌تواند موجب تنظیم ضربان قلب و کنترل تپش قلب شود.

 نکات احتیاطی برای مصرف اسطوخودوس
1ـ دمنوش اسطوخودوس نسبتاً بی خطر است اما می تواند مشکلاتی را ایجاد کند، به خصوص اگر از دارویی استفاده می‌کنید که فعالیت دستگاه عصبی مرکزی را کند می‌کنند.

2ـ مصرف همزمان دمنوش اسطوخودوس با داروهای خواب‌آور، آرام بخش و ضدافسردگی مشکل ایجاد می‌کند.

3ـ اگر پس از مصرف دمنوش اسطوخودوس هر نوع واکنش حسّاسیتی همچون لرزش یا گرفتگی گلو را تجربه کردید، مصرف را قطع کنید.

خواص عسل اسطوخودوس و صادرات آن
عسلی که از شهد گلهای اسطوخودوس بدست می‌آید، دارای طعم و بوی بسیار دلنشین و خواص منحصر به فردی می‌باشد. از این عسل برای پیشگیری از سرطان و پیشرفت آن استفاده می‌شود و در صادرات نیز جایگاه خاصی دارد.
در کتاب قانون بوعلی سینا به اسطوخودوس جاروی دماغ گفته شده است. گل های زیبای گیاه اسطوخودوس زنبور عسل را به خود جذب می‌کند. این عسل مزه مطبوعی دارد و عطر و طعم آن نسبت به سایر عسل‌ها بیشتر است. این عسل به رنگ های روشن یا تیره است.
این نوع خاص عسل به علت تحریک بدن به جذب هرچه بیشتر آهن و کلسیم موجود در غذاها، در درمان و پیشگیری از بیماری‌ها مانند کم‌خونی و پوکی استخوان بسیار موثر است. افراد دارای دندان‌های ضعیف و استخوان‌های لاغر و شکننده و همچنین خانم‌های باردار می‌توانند با مصرف عسل اسطوخودوس این مشکل خود را حل نمایند. همچنین با خوردن روزانه یک قاشق از این عسل، حساسیت‌های فصلی ناشی از کمبود کلسیم به کلی برطرف می‌شود.
عسل اسطوخدوس تنها یکی از صدها نوع عسل شناخته شده در طبیعت است که هر کدام از آنها با دارا بودن ویژگیهای منحصر به فرد درمانی و غذایی، مشتریان فراوانی در داخل و خارج کشور دارند. پس بجاست تا در زمینه صادرات عسل فعالیت بسیار گسترده و مطمئن‌تری توسط فعالان در این زمینه صورت گیرد.
 خوردن اسطوخودس باعسل، مقوی و ادرار آور است. مانع رعشه و سرگیچی شده و امراض مالخوليا، صرع، جنون، فراموشی، واسواس و تشنج را درمان ميكند و هم مانع جاری شدن آب بینی كه از ریزش عارض شده باشد مي‌گردد.

  عسل  اسطوخودوس ممتاز طبیعی هانی تاج – 500گرمی و یک کیلوگرمی

برای خرید عسل اسطوخودوس هانی تاج  تولید شرکت معجره تاجکوه بیرجند می توانید با شماره تلفن 05137130911تماس بگیرید و یا به سامانه پیامکی 200070702000 پیامک ارسال نمایید.