زرشک خواص و مضرات آن

 ♦ زرشـک

زرشک میوه ای کوهستانی است با رنگ قرمز و طعم ترش که نوع پرورش یافته آن به رنگهای زرد، بنفش و آبی نیز یافت می شود. زرشک را میوه طول عمر نیز    می نامند. زرشک بوته یا درختچه ای است تیغ دار تا طول 1 تا 5 متر رشد می کند. چوب آن به رنگ قرمز، قهوه ای یا زرد است.

کشورایران بزرگترین تولید کننده و صادرکننده زرشک در دنیا می باشد. زرشک علاوه بر خواص تغذیه ای، از رنگدانه های موجود در چوب و پوست آن برای رنگ کردن چرم و پشم نیز استفاده می شود.

 

 ♦ خـواص درمـانی رزشـک

1. طبیعت میوه زرشک  سرد و خشک است  و در طب سنتی  مصلحهای آن عبارتند از: میخک، شکرسرخ و شیرینی‌های طبیعی … است

2. زرشک در تقویت قلب مفید است و  به تنظیم ضربان قلب و انقباض عضلات قلب کمک می کند.

3. زرشک تصفیه کننده خون است

4. زرشک ادرار آور و خلط آور است.

5. برای خوشبو شدن دهان استفاده می شود.

6. زرشک در درمان چاقی و دیابت مفید است. زرشک حاوی ماده شیمیایی بربرین است. بربرین کمک می کند انسولین، قند خون را کنترل کند اما به پاک کردن جریان خون از وجود چربی هم کمک می کند و به همین دلیل باعث می شود تا در کاهش وزن بدن هم موثر باشد.

7. زرشک به علت داشتن اسیدهای آلی ملایم برای درمان سنگ کلیه مفید است.

8. از موثرترین خواص زرشک درمان بیماری های مرتبط با دستگاه گوارش است ازجمله: درمان بواسیر، یبوست، مشکلات کلیوی، بی اشتهایی، اسهال، سوءهاضمه  است.

9. به دلیل وجود ویتامین B  فراوان در زرشک، این ماده غذایی می تواند در پیشگیری سرماخوردگی موثر باشد.

10. زرشک خاصیت محافظت از کبد دارد. زرشک آسیب کد و دی ان ای را کاهش داده و میزان طبیعی آنزیمهای آنتی اکسیدانی را حفظ می کند و از آسیب کبدی ناشی از ماده شیمیایی سمی به نام تتراکلرید کربن جلوگیری می کند.

11. اختلالات کبدی، بیماریهای کیسه صفرا، یرقان، اختلالات طحال و نقرس توسط زرشک بهبود می یابند.

12. مصرف زرشک برای ترک مواد مخدر به سبب الکالوئید بربرین موجود در آن موثر است و  قادر به درمان اعتیاد با تریاک بوده و اعتیاد معتادان را بر طرف می‌نماید.

13. زرشک به درمان اسهال از جمله اسهال مسافر و یا اسهال ایجاد شده توسط مسمومیت غذایی کمک می کند. (مصرف زرشک با آنتی بیوتیکها ممکن است کارایی آنتی بیوتیک راکاهش دهد. پیش از ترکیب این دو با پزشک مشورت نمایید.)

14. زرشک دردهای ناشی بیماری های روماتیسم، ورم مفاصل، آرتروز  که از جمله بیماری های مفصلی است را تسکین می دهد.

15. مصرف زرشک در زمان نه چندان طولانی باعث شادابی و شفافیت پوست می شود و پوست شما را از جوش و آکنه پاک می کند.

16. عصاره زرشک ممکن است به آرام کردن علائم وضعیتهای خاص پوستی مانند آکنه و پسوزیاریس مفید باشد.

17. زرشک یکی از مواد تغذیه کننده پوست به شمار می آید. به تولید کلاژن و الاستین در بدن کمک می کند و پوست را سفت می کند.

18. عمل ضد باکتری زرشک زخم ناشی از سوختگی را تسکین می دهد و از طرف دیگر از بروز عفونت جلوگیری می کند.

19. زرشک برای درمان عفونت ها و همچنین آرام کردن التهاب و عفونت گوارشی، تنفسی، و دستگاه ادراری استفاده می شود.

20. زرشک یک داروی گیاهی است که برای رفع عفونتهای قارچی پوست یا واژن نیز مورد استفاده قرار می گیرد.

21. انواع عفونتهایی که زرشک می تواند در درمان آنها موثر باشد می توان از عفونت گلو،مجاری ادراری، مجاری معده ای، روده ای، ریه ها، عفونتهای مخمری، اسهال نام برد.

22. زرشک حاوی بربرین است که خواص ضد التهابی، کاهش فشار خون، و مخدری دارد. بربرین به کنترل تشنج کمک کرده و قادر است باکتریها و انگلها را نابود کند.

23.زرشک مفید در کاهش دردهای شکمی و بهبود گوارش است.

24. زرشک سیستم ایمنی بدن را تقویت می کند و به عنوان یک منبع مکمل ویتامین C به شمار می آید.

25. کاهش دهنده آوره

26. به درمان آفت دهان کمک می کند.

27. زرشک مفید برای رفع عطش است. (برای افرادی که بیش از اندازه به آب احساس نیاز می کنند)

28. برای تقویت هاضمه از دم کرده زرشک همراه با کمی زعفران میل کنید.

29. زرشک از سرطان روده جلوگیری می کند.

30. مصرف منظم زرشک می تواند قند خون را کنترل کند. و از این گیاه می توان برای بهبود قندخون در افراد مبتلا به دیابت نوع دوم استفاده نمود.

 

 

♦ مـضرات زرشـک

 

1. با وجود همه آثار مفیدی که زرشک دارد در مصرف آن باید حد اعتدال را نگه داشت.

2. مصرف زیاد آن برای سرد مزاجان بلغمی و سوداوی مضر است.

3. زیاده روی در مصرف زرشک موجب نفخ می شود.

4. مصرف زرشک برای نوزادانی که تازه متولد شده اند،خطرناک است. زرشک حاوی ماده ایی به نام بربرین است که این ماده می تواند آسیب مغزی به نوزادان و به ویزه نوزادان نارس و مبتلا به زردی وارد سازند.

5. طبع زرشک سرد و خشک است.بنابراین برخلاف آنچه تصور می شود، مصرف آب زرشک برای مدتی کوتاه برای کبدمفید است. اما در دراز مدت، اثر معکوس دارد.

6. از گذشته دو ماده زعفران و زرشک به عنوان سقط کننده یاد می شد. و مصرف این دو ماده در دوران بارداری به خصوص در ماههای اول که خطر سقط جنین بیشتر است اکیداً ممنوع است.

7. مصرف زرشک در طول بارداری، برای سلامتی جنین خطرناک است و ممکن است آسیب مغزی به جنین درون رحم وارد کند.

8. مادران شیرده باید از مصرف زرشک خودداری کنند چرا که این ماده از طریق شیر ممکن است به نوزاد منتقل شود.

9. تشدید سرفه و مشکلات گوارشی نیز به عنوان عارضه زیاده روی در مصرف زرشک شناخته می شوند.

10. افرادی که دچاراختلالات انعقادی می باشند، باید از مصرف زرشک پرهیز کنند. از دیگر مضرات زرشک ماده بربرین موجود در آن است که  لختگی خون را کاهش داده و خطر خونریزی را افزایش می دهد و از این جهت ممکن است اختلالات خونریزی را تشدید کند.

11. کسانی که سرفه می کنند زرشک برای آنها مناسب نیست.اگر خواستید میل کنند همراه باعسل استفاده شود.

12. زرشک فشار خون را کاهش می دهد، مصرف بیش از حد آن در افرادی که مبتلا به فشار خون پایین هستند، زیان بار است.

13. میزان مصرف بالای این گیاه به مدت طولانی می تواند سبب ناراحتی معده و روده ها شود و جذب ویتامین B کافی در بدن را مشکل کند.

14. دوز زیاد زرشک ممکن است موجب شوک، خونریزی بینی، تهوع، استفراغ، کاهش فشار خون

15. با توجه به اینکه زرشک خونریزی را طولانی سرعت سیستم عصبی را کاهش و سطح قند خون را در بدن تغییر می دهد، به افرادی که می خواهند عمل جراحی انجام دهند، توصیه می شود از دو هفته قبل عمل، از مصرف زرشک خودداری کنند.

 

 

♦ تـداخـلات دارویـی

زرشک یک داروی گیاهی قوی است و تداخل آن با داروهای شیمیایی و یا گیاهی دیگر کامل مشخص نیست. در موارد زیر نباید همزمان زرشک مصرف کرد:

1. آنتی بیوتیکها : زرشک ممکن است با آنتی بیوتیک تداخل ایجاد کرده و تأثیر آن راکاهش دهد.

2. ضد انعقادها: (رقیق کننده خون) ـ زرشک ممکن است کارایی دارویی رقیق کننده خون را کاهش دهد.

3. آنتی هیستامین ها: زرشک ممکن است تأثیر آنتی هیستامین ها را افزایش دهد.

4. داروی فشار خون ـ زرشک تأثیر کاهش دهنده فشار خون داشته و ممکن است تأثیر این داروها را افزایش دهد.

5.دیورتیکها: زرشک ممکن است تأثیر این داروها را افزایش دهد.

6. داروهای دیابت: زرشک ممکن است قند خون راکاهش داده و تأثیر این داروها را تشدید می کند.